Pokrenut mehanizam da EU ukine pravo glasa Poljskoj

Poljska novinska agencija PAP je objavila da Evropska komisija pokreće mehanizam za Člana 7 Lisabonskog sporazuma – proces oduzimanja Poljskoj prava glasa u kolektivnim odlukama EU, kako bi kaznila Varšavu zbog kršenja pravila Unije koja se tiču ljudskih prava i demokratskih vrijednosti, prenosi AP.

Evropska komisija predlaže Savjetu Evrope da usvoji odluku o Članu 7, saopštilo je to tijelo.

Do ovog poteza, koji je bez presedana, došlo je zbog toga što Varšava nije želela da odustane od reforme sudstva, i, kako kažu iz Brisela “ozbiljno narušava” evropske vrednosti novim zakonima, koji temeljno preoblikuju pravosudni sistem te zemlje.

Šef EK Jean-Claude Juncker je do posljednjeg trenutka oklijevao da pristupi tom koraku, nezabilježenom u istoriji EU, u nadi da bi novi poljski premijer mogao da bude otvoreniji za dijalog.

Sinoć je izjavio da Evropska komisija sigurno danas neće “srušiti sve mostove” prema Poljskoj.

Kao “posljednja kap koja je prelila čašu” EU u dijalogu sa konzervativnom evroskeptičnom vladom stranke Pravo i Pravda Jaroslava Kačinjskog pokazala se kontroverzna reforma pravosuđa.

Ona, po ocijeni Evropske komisije, ugrožava nezavisnost poljskih sudova, dovodi ih pod političku kontrolu, pa je samim tim i rizik za pravosuđe cijele EU.

Evropska komisija je, danas, takođe odlučila da Poljsku tuži Sudu pravde EU zbog novog zakona o opštim sudovima, i izdala je i već četvrtu preporuku povodom Zakona o Vrhovnom sudu i Državnom sudijskom savjetu koji su prošli kroz poljski parlament i čekaju na potpis predsjednika Andrzeja Dude da bi stupili na snagu.

Evropska komisija, Savjet Evrope i njegova nezavisna ekspertska Venecijanska komisija, SAD i međunarodne institucije označile su taj propis kao podrivanje nezavisnosti pravosuđa u Poljskoj.

Današnja odluka Evropske komisija da pokrene proceduru po Članu 7. evropskog sporazuma, koji se često naziva “nuklearnim oružjem” protiv članica koje ne poštuju pravnu državu i osnovne evropske vrednosti, znači da će se članice EU izjasniti – i to većinom od 22 zemlje, da li u Poljskoj već postoji povećan rizik kršenja evropskih vrijednosti.

Tek za eventualno sljedeći korak, za glasanje o sankcijama, nužno je da odluka bude donijeta jednoglasno, konsenzusom.

Portparolka Vlade Poljske Joana Kopćinjska kazala je da “Evropska komisija ima pravo da preduzme takve korake na svoju odgovornost, ali oni nisu potrebni. Ali, sankcija neće ni biti. Za njih nema osnova, a nije Mađarska jedina koja će glasati protiv sankcija. Bilo bi dobro da ne politiziramo te stvari. Možda Evropska komisija želi da šire podijeli svoju odgovornost, sa Savjetom EU i Evropskim parlamentom”.

Poljski ministar pravde Zbignjev Žobro izjavio je na vijest poljske agencije PAP da je “pokrenuta atomska opcija protiv Poljske”, ali da je on “miran jer u Poljskoj funkcioniše pravna država”.

Donji dom parlamenta Poljske usvojio je dva nova zakona kojima je konzervativna vladajuća stranka Pravo i pravda stekla kontrolu nad Vrhovnim sudom Poljske i nad Državnim savjetom za pravosuđe, tijelom koje postavlja sudije. Kritičari vjeruju da ta dva zakona, s drugim ranije usvojenim, poništavaju nezavisnost pravosuđa i stavljaju ga pod političku kontrolu vladajuće stranke.

Zakone tek treba da usvoji Senat, gornji dom parlamenta, što bi moglo da se desi u petak, poslije čega njih treba da potpiše i predsednik Poljske Andžej Duda.

N1