Prva ‘fotografija’ crne rupe u historiji

Široka je 40 milijardi km – tri miliona puta više od Zemlje – a naučnici su je opisali kao ‘čudovište’.

Crna rupa je udaljena 500 miliona triliona kilometara i fotografisana je mrežom od osam teleskopa širom svijeta.

Detalji su objavljeni danas u Astrophysical Journal Letters.

Profesor Heino Falcke, sa Univerziteta Radboud u Holandiji, koji je predložio eksperiment, izjavio je za BBC News da je crna rupa pronađena u galaksiji M87. “Ono što vidimo veće je od veličine našeg cijelog Sunčevog sistema”, rekao je on.

“Rupa ima masu od 6,5 milijardi puta više od Sunca. I to je jedna od najtežih crnih rupa za koju mislimo da postoji. To je apsolutno čudovište, prvak crnih rupa u svemiru u teškoj kategoriji.”

Slika prikazuje intenzivno svijetli “prsten vatre”, kako to opisuje profesor Falcke, koji okružuje savršeno kružnu tamnu rupu. Svijetli oreol je uzrokovan pregrijanim plinom koji ulazi u rupu. Svjetlost je svjetlija od svih milijardi drugih zvijezda u galaksiji – zbog čega se I može vidjeti na takvoj udaljenosti od Zemlje.

Rub tamnog kruga u centru je tačka u kojoj gas ulazi u crnu rupu, što je objekat koji ima tako veliku gravitacionu silu, čak ni svjetlost ne može da pobjegne.

Crne rupe su fenomenalno gusti nebeski entiteti s gravitacijskim poljima toliko snažnima da iz njih ne može izbiti nikakva materija niti svjetlo i iz tog razloga izvanredno je teško promatrati ih unatoč njihovoj golemoj masi.

Horizont događaja crne rupe je sferična površina koja označava granice crne rupe. To je tačka bez povratka iza koje sve – zvijezde, planeti, plin, prašina i svi oblici elektromagentskog zračenja, nepovratno nestaju.

Projekt EHT cilja dvije supermasivne crne rupe u središtu različitih galaksija.

Istraživanje je zapravo testiranje teorije opće relativnosti koju je 1915. postavio fizičar Albert Enistein kako bi objasnio gravitacijske zakone i njihovu povezanost s drugim prirodnim silama.

Crne rupe različitih su veličina, a formiraju se pri kolapsu masivnih zvijezda na kraju njihovog životnog ciklusa.

Supermasivne crne rupe od njih se razlikuju, veće su i rastu gutajući materiju i radijaciju i moguće je da se stapaju s drugim crnim rupama.

Činjenica da crne rupe ne dopuštaju probijanje svjetlosti otežava njihovo promatranje. Znanstvenici će tražiti svjetlosni prsten – isprekidanu materiju i radijaciju koja kruži strahovitom brzinom rubom horizonta događaja – oko područja tame koja je crna rupa. To se naziva siluetom ili sjenom crne rupe.

Naučnici kažu da je oblik sjene gotovo savršen krug prema Einsteinovoj teoriji opće relativnosti. Ako se pokaže da nije tako, nešto je pogrešno u teoriji.

Naučnici na projektu EHT dobili su prve podatke u aprilu 2017. koristeći se teleskopima u američkim saveznim državama Arizona i Havaji, kao i teleskopima u Meksiku, Čileu, Španjolskoj i na Antarktici. Od tada globalnoj teleskopskoj mreži pridodani su teleskopi postavljeni u Francuskoj i na Grenlandu.

federalna.ba