RTV7 | Medijski servis grada Tuzle
Komemorativna služba povodom 75. godišnjice savezničkog iskrcavanja u Normandiji u Drugom svjetskom ratu počela je danas u Portsmouthu, na jugu Engleske.
Uz oko 300 veterana ceremoniji prisustvuju i britanska kraljica Elizabeta Druga, predsjednik SAD Donald Trump i drugi lideri zemalja saveznica iz rata, ali i njemačka kancelarka Angela Merkel.
Ceremonija je počela aplauzom za veterane a potom su na velikom bimu emitovana sjećanja učesnika “Dana D”, u namjeri da se fokus stavi na žrtve vojnike.
Trupe su počele da se ukrcavaju na brodove u Portsmouthu 5. juna 1944. da bi 6. juna u zoru napali plaže u Normandiji.
Mnoštvo ljudi se okupilo iza zaštitnih ograda i klicalo kraljici, koja je i sama veteranka iz Drugog svjetskog rata, u kom je služila kao mehaničarka za kamione.
Ranije danas je u čast veterana iskrcavanja u Normandiji oko 200 padobranaca iskočilo na cvijetna polja oko normandijskog grada Karantan, jednog od prvih ciljeva saveznika 6. juna 1944.
Također, američki rendžeri su uspinjanjem uz strme i oštre litice Poan di Hoka odali poštu vojnicima koji su na “Dan D” uništili njemačke topove i mitraljeze na tom položaju između plaža Omaha i Juta. Od 235 ljudi koji su tada krenuli u napad, samo 90 je dva dana kasnije bilo živo i nepovrijeđeno.
Henri Fertet je imao samo 16 godina kada su ga Nijemci streljali zbog učešća u francuskom Pokretu otpora, a njegovo dirljivo pismo roditeljima je francuski predsjednik Emmanuel Macron pročitao danas u Portsmouthu na međunarodnoj komemoraciji povodom 75. godišnjice savezničkog iskrcavanja u Normandiji u Drugom svjetskom ratu.
Henrija Ferteta, sina učitelja i učenika srednje škole u Besançonu na istoku Francuske, Nijemci su 1943. uhapsili u kući njegovih roditelja a zatim ga 26. septembra pogubili zajedno s 15 od 23 uhapšena borca protiv okupacije Francuske.
Nakon 87 dana zatočeništva i mučenja, dečak je roditeljima napisao pismo.
“Umirem za otadžbinu. Želim slobodnu Francusku i sretne Francuze. Ne ponosnu Francusku i prvu u svijetu, već vrijednu, radnu i iskrenu Francusku. Najvažnije je da su Francuzi sretni… Tata, molim te, moli se. Misli da, ako umirem, da je to za moje dobro. Kakva smrt bi bila časnija od ovakve? Zbogom, smrt me zove, ne želim ni povez za oči ni da budem vezan. Ipak je teško umrijeti. Hiljadu poljubaca. Živela Francuska!”, naveo je 16-godišnjak u pismu.
Počast šefa države je jedna u nizu onih koje se odaju izvršocima herojskih djela, kao što je pukovnik žandarmerije Arno Beltram koji se žrtvovao da bi spasao taoca prilikom terorističkog napada, ili dva vojnika koja su u maju poginula u Burkini Faso spasavajući francuske taoce.
Pismo Hanrija Ferteta slično je pismu mladog komuniste Gija Mokea, koga su Nijemci, kada je imao 17 godina, strijeljali 1941. iz osvete za ubistvo njemačkog oficira. Bivši francuski predsednik Nikolas Sarkozy je 2007. tražio da se to pismo čita u svim školama.
(Beta/RTV7)
