Dan bez cigareta obilježava se svake godine na 31. januar, sa ciljem podizanja svijesti javnosti o štetnosti duhanskih proizvoda.
Nacionalni dan bez cigarete ustanovljen je 1982. godine na inicijativu studenata Medicinskog fakulteta u Tuzli. Istovremeno je formirana Sekcija za borbu protiv pušenja, čija maskota tzv. “Nepuško” je bila jako popularna među studentima bivše Jugoslavije i dugo je krasila fasadu Medicinskog fakulteta u Tuzli. Na inicijativu Sekcije, Kongres studenata medicine Jugoslavije proglasio je 31. januar za nacionalni Dan bez cigareta.
Svjetska zdravstvena organizacija je 1982. godine aktivnosti Sekcije za borbu protiv pušenja Medicinskog fakulteta u Tuzli, pod vodstvom Prof.dr. Rajka Igića, označila kao najmasovniju preventivnu akciju studenata medicine u Evropi.
U posljednjih nekoliko godina od strane Zavoda za javno zdravstvo Federacije BiH urađena su populaciona istraživanja koja su potvrdila da pušenje još uvijek predstavlja najveći pojedinačni faktor rizika po zdravlje stanovništva Federacije BiH. Taj rizik je dodatno povećan upotrebom elektronskih cigareta, vejpa i nargila.
“Poseban problem predstavlja novi trend u obliku elektronskih cigareta. Industrija duhanskih proizvoda svakodnevno nudi nove ugodne i primamljive elektronske cigarete, što predstavlja još veći razlog za brigu, jer se upravo tako regrutuju mladi konzumenti. Štetni učinci elektronskih cigareta su već postali naša realnost. Sve je veći broj istraživanja koja potvrđuju tezu da su elektronske cigarete izuzetno štetne za pluća i cjelokupni organizam. Već su definisani patološki entiteti koji su direktna posljedica konzumacije elektronskih cigareta i vejpa”, upozorila je dr. med. sc. Jasmina Bošnjić sa Klinike za plućne bolesti UKC Tuzla.
Ona je istakla da je evidentan i problem nargila barova koji postaju sve popularniji, a koji predstavljaju mjesto okupljanja omladine koja konzumira nargile, putem kojih je omogućen direktni prenos bakterija, te širenje tuberkuloze, ali i potencijalna zloupotreba droga.
“Problemu pojave sve većeg broja nargila barova se gotovo nikako ne pridaje pažnja u svakodnevnom životu. Naprosto je nevjerovatno da su čak i u doba najveće pandemije COVID-a nargila barovi radili u punom kapacitetu. Mene kao čovjeka i kao ljekara sve više zabrinjava činjenica da se o posljedicama koje se mogu javiti kod konzumenata nargila tako malo govori u javnosti”, ističe Bošnjić.
Prema podacima Svjetske zdravstvene organizacije, pušenje se povezuje sa približno 8 miliona smrti godišnje u svijetu. Konzumacija duhana i duhanskih prerađevina osim karcinoma disajnih organa izaziva i niz drugih oboljenja, kao što su kardiovaskularne bolesti, moždani udar, ateroskleroza, oboljenja želuca, karcinom mokraćne bešike itd.
Pušači 40 puta češće umiru od srčanog udara u odnosu na nepušače. Dokazano je da žene, koje popuše više od 20 cigareta na dan, imaju tri puta veći rizik od nepolodnosti ili od izvanmaternične trudnoće.
Pored oštećenja zdravlja i uzrokovanja bolesti, smrti i invalidnosti, pušenje se povezuje sa velikim troškovima zdravstvene zaštite, udara na ekonomiju zemlje i utiče na produbljivanja siromaštva. Ovoj problematici, a posebno novim patološkim trendovima koji uključuju elektronske cigarete, vejp i nargile mora se mnogo ozbiljnije pristupiti.
Pored kontinuiranog nadzora potrošnje duhanskih proizvoda u svim populacinim skupinama značajan doprinos mogu dati i aktivnosti edukativno-informativnog tipa upućene prema građanima i javnosti, saopćeno je iz UKC-a Tuzla.
